Kenniswerkers, de motor van het veranderend vermogen

Zijn de kenniswerkers de hoeksteen van organisaties geworden door hun bijdrage voor de creatieve en innovatieve ideeën en oplossingen?

Het onderzoeksrapport van het AWT (augustus 2013) is alweer vijf jaar terug opgeleverd met als conclusie: ‘Zet in op kenniswerkersvaardigheden’. De reden: kenniswerkers moeten ervoor blijven zorgen dat hun kennis en vaardigheden actueel zijn in een omgeving waar technologieën elkaar snel opvolgen en kennis en vaardigheden snel verouderen.

Wie zijn kenniswerkers?

Er is geen eenduidige definitie van een kenniswerker. Bij een aantal van de in omloop zijnde definities (Wikipedia (Drucker), Prof. M. Wegeman, Nyenrode en AWT) wordt gekeken naar de inhoud van wat de kenniswerker doet, welke vaardigheden de kenniswerker nodig heeft om succesvol te zijn, zijn opleidingsniveau, in welke lagen van de organisatie hij zich begeeft en wat het belang van zijn bijdrage is.

Uit de gelezen onderzoeken wordt duidelijk dat een steeds groter deel van de beroepsbevolking een kenniswerker is en dat het aantal kenniswerkers in de laatste 8 jaar is gegroeid naar zo’n 3 miljoen mensen in Nederland. Let wel, dat als dit getal juist is, ongeveer 35% van de totale beroepsbevolking al een kenniswerker is!

Naar verwachting gaat het aantal nog verder stijgen omdat steeds meer werk als gevolg van VUCA onderhevig zal zijn aan veranderingen, mensen meer projectmatig werkzaam zijn en wellicht zelfs meerdere projecten naast elkaar gaan uitvoeren.

Definitie kenniswerker

De definitie die wij uit alle gelezen informatie herleiden, ziet er dan als volgt uit.
De kenniswerker is:

• de stakeholder die aanwezig is op alle niveaus en afdelingen;
• die relevante kennis en informatie over een specifiek thema tot zich neemt;
• en deze in samenwerking met andere stakeholders interpreteert;
• afzet tegen de impact van de eigen organisatie en de eigen uitdaging;
• en komt tot een gedragen probleemstelling;
• op basis waarvan gezamenlijke alternatieve probleemoplossingsrichtingen bedacht worden;
• er keuzes worden gemaakt, de oplossing wordt ontwikkeld en vervolgens actief in de organisatie wordt geïmplementeerd;
• dit kan de kenniswerker doen in verschillende al dan niet gecombineerde hoedanigheden – kennisgenereerder, kennisoverdrager, kennistoepasser – en dit kan per keer verschillen op basis van zijn rol van dat moment;
• het totaal van deze bijdrage is voor de organisatie van strategisch belang voor zowel het primaire proces, innovatie en de toekomst van de organisatie.

Kenniswerkers zijn veelal werkzaam in leidinggevende functies (zowel hiërarchisch als functioneel) en/of als vakspecialist. De teamcollega’s binnen de verschillende afdelingen en projecten zijn ook kenniswerker geworden.

Kenniswerkers (loondienst en ondernemers) zijn mensen geschoold op een MBO+ tot en met WO+ niveau. Het zijn vooral mensen werkzaam aan de ‘kantoorkant’ (finance, marketing, sales, HR etc.) van de organisatie, alsmede mensen die actief zijn binnen project- en scrumteams. Het betreft werk dat bijdraagt aan het verwerven en de coördinatie van kennis en waarin samenwerking een prominente rol inneemt voor het behalen van de bedrijfsdoelen en haar bestaansrecht. Zij zijn werkzaam in alle sectoren.

Tot de kenniswerkers worden niet de mensen beschouwd die een ambacht uitoefenen als schilder, bouwvakker, fietsenmaker, kapper en monteur. Zij hebben niet de productiefactor kennis, maar de productiefactor fysieke arbeid. Echter, laten we niet vergeten dat de nieuwe technologieën in deze ambachten ook onderhevig zijn aan verandering en dat leren ook daar onontbeerlijk is. Ik verwacht dat ook in meerdere ambachten een verschuiving gaat plaatsvinden. Denk bijvoorbeeld aan de intrede van 3D-bouwen, wat ongetwijfeld gaat zorgdragen dat bepaalde ambachten geheel of gedeeltelijk gaan verdwijnen en er nieuwe banen/rollen voor terug gaan komen.

De uitdaging van de kenniswerker

In de VUCA-wereld is er een toenemende brij van nieuwe informatie, kansen en bedreigingen die dagelijks op iemand en een organisatie afkomt. En helaas kan het zijn dat datgene wat vandaag de dag hot is, morgen qua kennis is verouderd en niet meer nodig is.

Kenniswerkers moeten daarom voortdurend veel leren om hun werk goed te kunnen blijven doen.

Bottomline is de primaire vraag: hoe voorkom je dat het bestaansrecht van jouw organisatie en het bestaansrecht van jouzelf op de arbeidsmarkt afneemt en je ingehaald wordt door de wereld om je heen?
Afgeleide vragen zijn bijvoorbeeld: Welke info is relevant? Welke nieuwe inzichten zijn te ontdekken? Welke alternatieve oplossingen zijn er en welke daarvan past het best op de situatie van dit moment? Hoe is de besluitvorming te verbeteren en hoe borgen we dat de collega’s ook intrinsiek gemotiveerd zijn om de gezamenlijke droom en bijbehorend focusdoel te realiseren? Hoe creëren we een omgeving waarin we leren van de gevolgen van onze eigen acties, maar ook leren van de relevante gevolgen van hetgeen anderen meemaken?

Vaardigheden van de kenniswerker

Om succesvol te kunnen zijn, heeft de kenniswerker specifieke vaardigheden nodig om uit de brij van informatie de relevantie en verbanden te ontdekken die nodig zijn om de echte problemen en uitdagingen te signaleren, te onderzoeken welke impact deze hebben op het focusdoel en samen met anderen dit proces te volbrengen tot en met het behalen van het beoogde resultaat. Reflectie om te leren is onontbeerlijk.

De kenniswerker moet de vaardigheid hebben zichzelf en zijn stakeholders continu te prikkelen om nieuwsgierig te blijven. Open te staan voor het nieuwe en het oude los te durven laten. Niet alles zelf te willen doen of het voor het zeggen willen hebben, maar te vertrouwen op de kwaliteit, de zelfstandigheid en het innovatieve vermogen van de ander.

Samenvattend worden de vaardigheden ook wel omschreven als en vertaald naar de 21st Century Skills (creatief denken, ondernemerschap, analytisch en kritisch denken, probleemoplossend vermogen, beslisvaardigheden, metacognitie, communicatieve vaardigheden en teamvaardigheden).

Echter, onderliggend zijn de executieve vaardigheden bepalend voor de mate van het succes.

Het onderscheidend vermogen van de kenniswerker betreft de beheersing van vaardigheden om in alle nieuwe situaties snel zijn weg te vinden en tot resultaat te komen. Dit blijkt in de praktijk niet zo eenvoudig.
Het doorontwikkelen van de executieve vaardigheden in werkcontext helpt volwassenen met ‘just in time’-leren en duurzame inzetbaarheid op de arbeidsmarkt.

8+ helpt daarbij op de werkvloer met management coaching, team training en interim management.

lees meer